De kronieken van liefde, lust en afzien – Naomi – 9
‘Santé!’ We klonken.
… ‘Zie mij hier zitten.’ Oma Hamme genoot. ‘Een antiek monument dat zich nog een laatste keer verliest in drank.’ Ze knipoogde naar haar kleindochter. ‘Is het lekker, meisje?’
… ‘Brol!’ Naomi kieperde haar glas leeg in een bloemenvaas, en nam een cola uit het frigootje.
… Oma keerde zich naar mij. ‘Weet gij wat “dienen” betekent?’
… ‘Natuurlijk. De zuster van mijn grootmoeder “diende”. Tante Madeleintje. Hier in Gent. Tot ze dement werd, halverwege de jaren zeventig.’
… Naomi verslikte zich. ‘Wablief? Hier bij ons in ’t stad? Terwijl de Beatles en de Stones al bestonden?’
… ‘Een au pair van nu heeft het vaak niet beter dan Madeleintje toen,’ zei ik.
… Naomi wilde repliceren, oma Hamme stak er een stokje voor. ‘Babbel daar maar over als ik er niet meer ben. Akkoord?’
… We knikten. Allebei.
… ‘Ik heb zelf ook een jaar gediend,’ vervolgde oma. ‘Het laatste jaar van wereldoorlog twee. Vijftien was ik toen. Ik woonde in bij een notaris en zijn vrouw. Mijn eerste betrekking. Zij waren de officieren, ik de soldaat. Twee commandanten, één diender. En geen van de twee kon van mijn lijf blijven. Degoutant!’ Haar blik zocht de straat achter het raam, fietsers, wandelaars auto’s, keerde toen terug naar ons, bleef hangen bij mij. ‘Mijn eigen moeder begon te dienen in het laatste jaar van de eerste wereldoorlog, op haar veertiende. Haar ouders waren in de wolken. Een mond minder te voeden, nietwaar?’ Ze monsterde mijn gezicht. ‘Ge weet het goed te verbergen, maar ge hebt ook al een pak jaren op uw teller. Gij gaat verstaan wat ik u zal vertellen.’
… ‘Ja.’ Ik verstond haar al, nog voor ze begon.
Germaine, de moeder van Yvonne, kwam terecht bij de familie De Vuyst in Hamme. Een huisdokter van halverwege de dertig, met een beeldschone, buitenlandse vrouw. Een Joodse, dacht Yvonne. Of een zigeunerin. Zeker was ze er niet van. Ze had het verhaal van haar moeder in stukken en brokken uit geheugens en dagboeken moeten peuteren. De jonge Germaine, een kind nog, viel als een blok voor de luxe, voor de warme sfeer in het huis, én voor het koppel: vriendelijk, charmant en slim. Ze leerden haar deftig lezen en schrijven, gaven haar goed te eten en overlaadden haar met knuffels en complimenten.
… En toen was daar het compliment te veel, de knuffel te ver en te diep. Germaine raakte in verwachting.